بلوک‌های تجاری منطقه‌ای در خاورمیانه: بررسی چالش ها از منظر اقتصاد سیاسی

هدف مقاله حاضر، بررسی عوامل و مشکلاتی است که سد راه شکل‌گیری بلوک‌های تجاری منطقه‌ای در خاورمیانه شده است. در سال‌های اخیر منطقه‌گرایی به لحاظ جغرافیایی و روابط ژئوپلتیک توانسته میزانی از وابستگی متقابل و منافع مشترک را به وجود آورد و در نتیجه دولت‌ها را به همکاری و تعامل سازمان‌یافته در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی برای حرکت به سمت همگرایی سوق دهد. این مقاله با تمرکز بر محیط خاورمیانه و تاکید بر لزوم توسعه همکاری‌ها و کاهش فضای امنیتی با طرح این پرسش که چه عواملی منجر به عدم شکل‌گیری بلوک‌های تجاری منطقه‌ای در خاورمیانه شده است؟ با روشی توصیفی ـ تبیینی بیان می‌دارد که عوامل سیاسی همچون تضادها و رقابت‌های ساختاری در میان دولت‌های خاورمیانه، بحران‌های داخلی در کشورهای منطقه و نفوذ کنشگران فرامنطقه‌ای، و عوامل اقتصادی متعدد از جمله توسعه‌نیافتگی در سطوح گوناگون و اقتصادهای مبتنی بر دولت‌های رانتیر و متکی به دلارهای نفتی و ضعف خصوصی‌سازی از جمله نکاتی هستند که منجر به عدم شکل‌گیری بلوک‌های تجاری منطقه‌ای در خاورمیانه شده‌اند.